Mô tả
Trung Dung Tân Khảo
Ba tập Trung Dung tân khảo đều có mục đích:
Khảo sát một quan niệm then chốt mà đạo Khổng gọi là tâm pháp 心 法.
Quan niệm đó là:
- Chẳng những tin có Trời, mà lại tincó Trời ngự trị ẩn áo nơi đáy lòng mình. Trong «Nhân tâm nghiêng ngửa» đa đoan còn có «Đạo tâm ẩn áo»:«Nhân tâm duy nguy, Đạo tâm duy vi.» 人 心 惟 巍 道 心 惟 微.
- Đạo tâm, ảnh tượng Trời ẩn áo đó chính là Tính (nature esprit, essence) hiểu theo nghĩa siêu hình.
- Như vậy Tính sẽ là Nguồn sống thiêng liêng, là Tinh (Essence), là Nhất (Unité), là Thành, là Toàn thiện (Perfection).
- Và là mệnh Trời (volonté divine:Thiên mệnh chi vị tính天 命 之 謂 性).
- Theo mệnh Trời đó chính là Đạo (Suất tính chi vị đạo率性 之 謂 道).
- Niềm tin tưởng đó sẽ làm cho mình kính sợ, lo sửa tâm hồn để trở nên hoàn thiện.
- Hoàn thiện là lên tới«Thái cực»tuyệt đỉnh công phu, kết hợp với Trời (Phối thiên).
- Như vậy là đi từ«Thiên nhân tương dữ» (alliance) khởi thủy đến chỗ «Thiên nhân nhất quán» (Union mystique) tận cùng.
TÓM LẠI:
Trời là trung tâm điểm nhân loại (Trung 中) bất biến trường tồn (Dung 庸). Mục đích Trung Dung là cố gắng tu luyện để đi từ biên khu trần thế, xác thân, lý trí, tâm hồn vào tới được trung tâm điểm đó, và từ chỗ biến thiên của cuộc đời vào tới chỗ bất biến trường tồn đó.
Nhưng dĩ nhiên đó là một công trình tuyệt khó. Chỉ có bậc chí thành, chí thiện mới gọi được là «đắc trung» 得 中. «Đắc trung» là «đắc Đạo» 得 道; «đắc Đạo» là «phối thiên» 配 天.
Trung Dung tức là giai đoạn «Huyền đồng» (tâm dữ Huyền đồng 心 與 玄 同 – Union de l’âme au Principe, Union mystique, mysticisme), điểm hội tụ của triết và đạo, là «cùng lý» của đời sống con người.
Nhân tử NGUYỄN VĂN THỌ cẩn chí
Saigon, ngày 1-4-1964
Đánh giá
There are no reviews yet